با اسپایدرمن ایران آشنا شوید ، او در کنار خطرناک ترین عنکبوت ها زندگی می نماید ، عنکبوت هایم سوسک دوست دارند ، این عنکبوت خطرناک ترین زهر جهان را دارد - وبلاگ شیرین

به گزارش وبلاگ شیرین، تا به امروز 30 گونه تازه از عنکبوت ها را کشف نموده و 200 گونه دیگر را برای اولین بار در ایران مشاهده نموده است. او سال هاست که با خطرناک ترین عنکبوت ها زیر یک سقف زندگی می نماید تا بتواند یک جانورشناس زبده گردد.این مطلب بازخوانی گزارشی است که سال 96 در هفته نامه خبرنگاران سرنخ منتشر شد.

به گزارش وبلاگ شیرین، به سراغ این جانورشناس رفته ایم تا از نزدیک با زندگی کاشف عنکبوت های ایرانی آشنا شویم.

سال ها پیش در دوران نوجوانی به خاطر علاقه ای که به عنکبوت ها داشت، تصمیم گرفت که یک جانورشناس شود و حالا در 24 سالگی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته جانورشناسی از دانشگاه تهران گرفته است: ماجرای دوستی من و عنکبوت ها بر می شود به دورانی که حتی مدرسه هم نمی رفتم. آن موقع هم سن و سال های من با تماشا یک عنکبوت یا می ترسیدند یا این که این بندپای زیبا را تلف می کردند اما من آرام در گوشه ای می نشستم و با دقت آن ها را نگاه می کردم، حتی سر و صدا هم نمی کردم تا عنکبوت را نترسانم.

علیرضا زمانی سیزده ساله بود که یک اتفاق جالب باعث شد همه چیز برایش رنگ و بوی جدی تری بگیرد: در آن سن و سال، به جای تماشا کارتون و فیلم، بیشتر بیننده فیلم های مستند بودم تا این که یک روز مستندی درباره زندگی یک عنکبوت شناس کانادایی دیدم. این عنکبوت شناس دوربین را به زیستگاه های عنکبوت ها می برد و در باره گونه های مختلف عنکبوت ها حرف می زد. بعد از تماشا این مستند بود که تحقیقات من شروع شد.

عنکبوت های شکارگر

جانورشناس جوان، در حالی که عنکبوتی بزرگ را در دست دارد توضیحاتی درباره این موجودات می دهد: عنکبوت ها شکارگر هستند، آن ها در گروه حشرات نیستند و در شاخه بندپایان و سپس در زیر شاخه کلیسر داران قرار می گیرند. آن ها بدن دو قسمتی و چهار جفت یعنی هشت پا دارند. برخلاف حشرات که بدن سه قسمتی و شش پا دارند.

تاری که عنکبوت ها می بافند، آنتی باکتریال و ضد قارچ است و هیچ دردسری برای انسان ها ندارد بلکه از طریق این تارها محیط زندگی انسان ها از وجود حشرات آسیب رسان و آلوده پاک می شود.

سال هاست در صنعت پزشکی از این تارها برای ساخت نخ بخیه استفاده می نمایند: عنکبوت ها ناقل بیماری نیستند، آن ها حشره ها را شکار می نمایند و به ما یاری می نمایند تا محیط سالم و آرام تری داشته باشیم، به خاطر داشته باشید که بیشتر عنکبوت ها بی خطر هستند.

دوستی با عنکبوت شناس کانادایی

علیرضا زمانی، به هر زحمتی که بود توانست آدرس ایمیل این عنکبوت شناس کانادایی را به دست بیاورد و برای او ایمیل بزند و از عشق و علاقه اش به عنکبوت ها بگوید: او الگوی من شد و پس از ارسال آن ایمیل، ارتباط من با او شروع شد و در حال حاضر یکی از دوستان من است و مشغول کار کردن روی پروژه های تحقیقاتی مشترکی هستیم.

سال ها بعد آقای زمانی یک کتاب درباره عنکبوت ها منتشر کرد و این عنکبوت شناس کانادایی یادداشتی برای شروع این کتاب نوشت: کتابی نوشته ام به نام راهنمای میدانی عنکبوت ها و عقرب های ایران. این کتاب اولین کتاب در خاورمیانه است که با موضوع راهنمای میدانی عنکبوت ها منتشر شده است، پنج سال تحقیق کردم و در شهریور 95 این کتاب را منتشر کردم. دوست عنکبوت شناس کانادایی من، یکی از یادداشت های این کتاب را نوشته و این موضوع برای من افتخار بزرگی است. در این کتاب گونه های عنکبوت ایران معرفی شده اند.

همه کشفیات من

او تا امروز 30 گونه عنکبوت نو کشف نموده و 200 گونه دیگر را هم برای اولین بار از ایران معرفی نموده و زندگی آن ها را در ایران گزارش داده است: عنکبوت هایی وجود دارند که در ایران کشف نشده بودند و من توانستم 30 گونه از این عنکبوت ها را شناسایی و معرفی کنم. علاوه بر این در تحقیقاتم پیروز شدم 200 گونه از عنکبوت هایی را که در دیگر نقاط جهان کشف شده اما در ایران گزارش نشده بودند شناسایی کنم و به جهان گزارش دهم که این عنکبوت ها در ایران نیز زندگی می نمایند.

گزارش یک زندگی

او اولین عنکبوت خطرناک عمرش را زمانی دید که 12 ساله بود : یک شب به صورت اتفاقی عنکبوتی را پیدا کردم، گرفتمش و در شیشه ازش نگهداری کردم، مدتی بعد وقتی که این عنکبوت تلف شد جسدش را در یک شیشه الکل انداختم و آن را در اتاقم نگهداری می کردم، وقتی به دانشگاه رفتم و سر کلاس های جانورشناسی نشستم، یک روز این شیشه را به آزمایشگاه بردم وپس از تحقیقات زیاد متوجه شدم این عنکبوت از گونه عنکبوت منزوی مدیترانه ای است. این اولین باری بود که زندگی یک عنکبوت منزوی مدیترانه ای در کشور ایران به جهان گزارش می شد.

عنکبوت منزوی مدیترانه ای عادت دارد در مکان های تاریک پنهان شود و شب ها در پی شکار برود. آن قدر این عنکبوت منزوی است که اگر در زیستگاه های مخصوصش در پیش نگردی نمی توانی آن را ببینی. البته این جانور خطرناک است، زهرش بافت گرا است و با گزش می تواند به فردی که سیستم ایمنی بدنش ضعیف است آسیب برساند و حتی او را بکشد.

تا کنون برای مقابله با زهر عنکبوت منزوی پادزهر مناسبی ساخته نشده است: به خاطر ویژگی های خاص و خاصیت بیوشیمی زهر عنکبوت منزوی مدیترانه ای، ساخت پادزهر مقاوم برای زهر آن مشکل است.

اولین کشف

مرد عنکبوتی ایران، اولین بار در جزیره هرمز، عنکبوتی را کشف کرد: جانورشناسان زندگی پر از سفری دارند آن ها باید برای تحقیقات و شناسایی و کشف گونه های نو به زیستگاه های مختلف بروند، من در یکی از اولین سفرهایم در جزیره هرمز یک گونه نو از عنکبوت های ایرانی را کشف کردم، این عنکبوت در نزدیکی خلیج فارس زندگی می کرد و تاری در یک درز بافته بود.

علیرضا عنکبوت را گرفت و آن را به آزمایشگاه آورد و متوجه شد او تنها کاشفی است که این عنکبوت را در ایران دیده است: نامش را گذاشتم عنکبوت درزباف خلیج فارس، چون زیستگاهش در نزدیکی خلیج فارس بود و تور بافته شده این جانور در یک درز دیده شده بود.

زندگی، زیر یک سقف

آقای زمانی همراه با اعضای خانواده اش زندگی می نماید، او در اتاق شخصی خود از بیش از 50 عنکبوت و تعداد زیادی رتیل و عقرب نگهداری می نماید، تمام درزهای در و دیوارها در اتاق او گرفته شده است : مجبور هستم به خاطر تحقیقاتم درباره فراوری مثل جانوران مورد علاقه ام در کنار آن ها زندگی کنم اما اعضای خانواده ام هم دیگر به این موضوع عادت نموده اند. او در قسمتی از اتاقش یک خانه شیشه ای پر از سوسک دارد.

من مجبور هستم غذای برخی از موجوداتی را که در خانه نگهداری می کنم خودم پرورش بدهم، به همین دلیل یک گونه سوسک را انتخاب نموده ام و برای خوراک عنکبوت ها، این گونه را پرورش می دهم.

رمزآلودی در قشم

جزیره قشم او را به یاد یکی از جالب ترین سفرهای علمی اش می اندازد. او مدت ها پیش در پی یک گونه خاص از عنکبوت ها به قشم سفر کرد و در زیر یک سنگ، عنکبوتی شگفت انگیز را پیدا کرد : عنکبوت های جزر و مدی، در برخی نقاط جهان دیده شده اند اما در خاورمیانه و در غرب آسیا، عنکبوت های جزر و مدی تا کنون دیده نشده است. من در یکی از سفرهایم عنکبوتی را زیر یک سنگ پیدا کردم، خیلی هیجان زده شده بودم اما با خودم گفتم شاید یک عنکبوت خشکی زی بوده که باد او را به این جا آورده است.

زمانی که به آزمایشگاه رسیدم و زیر میکروسکوپ این جانور را نگاه کردم متوجه شدم این عنکبوت ماده، گونه نوی است و در حقیقت، یک عنکبوت جزر و مدی است، به همین دلیل دوباره به قشم برگشتم تا اطلاعاتی درباره زندگی این عنکبوت زیبا به دست بیاورم.

او بعد از تحقیقاتش متوجه شد این عنکبوت، زندگی بسیار عجیب و غریبی دارد و در مرجان ها زندگی می نماید: این جانور در حالت مد به داخل حفره می رود و تور ابریشمی خود را دور محل زندگی اش می بندند و در حالت جزر از جانوران کوچک تغذیه می نمایند.

آقای زمانی پس از یک سفر یک هفته ای توانست نر این عنکبوت را هم پیدا کند: نام این گونه را گذاشتم انیگ ماتیکا به معنی (رمزآلود). نزدیک ترین گونه به این عنکبوت که یکی از عنکبوت های خویشاوند این گروه است، سال ها پیش در کره گزارش شده بود.

اسپایدرمن هایی که تیتر شدند

چند ماه پیش او به همراه تیم تحقیقاتی به یک سفر علمی به کوهستان های نزدیک به تهران رفته بود : در منطقه کوهستانی نزدیک به تهران، با مجموعه تور گسترده ای رو به رو شدیم، تور ضخیم بافته شده بود ما زیر این تور که سی سانتی متر بود سه گونه نو پیدا کردیم و کلی هیجان زده شدیم، وقتی که می خواستم این عنکبوت ها را نامگذاری کنم یاد فیلم های اسپایدرمن (مرد عنکبوتی) افتادم و نام یکی از این گونه ها را عنکبوت درزباف گارفیلد (نام یکی از بازیگران این فیلم) گذاشتم. یکی دیگر را به احترام دکتر حسین آخانی درزباف آخانی و دیگری را به احترام دکتر حسین رجایی که شب پره شناس هستند به نام عنکبوت توری باف رجایی نامگذاری کردم.

او ادامه می دهد: یکی دیگر از عنکبوت هایی که کشف کردم را نیز با توجه به قسمت های مختلف فیلم اسپایدرمن، نامگذاری کردم. این عنکبوت درزباف مگوایر نام گرفت. به یاد دارم وقتی که عنکبوت های کشف شده نام بازیگران قسمت های مختلف فیلم اسپایدرمن را گرفتند، خبرش تیتر بزرگ ترین خبرگزاری های جهان شد و کلی سر و صدا به پا کرد.

مهارت عنکبوت گیری

یکی از مراحلی که جانورشناسان برای تحقیق و اکتشاف در زمینه عنکبوت ها طی می نمایند عنکبوت گیری است. آن ها باید پس از گشتزنی و آنالیز در زیستگاه ها به محض تماشا عنکبوت مورد نظر، جانور را بگیرند و آن را داخل یک شیشه بیندازند و به آزمایشگاه ببرند و تحقیقات شان را در این باره کامل نمایند اما کمتر کسی می داند که فقط یک رفتارشناس عنکبوت می تواند عنکبوت گیر باشد : سفری داشتم به سیستان و بلوچستان تا بتوانم سه عنکبوت مورد نظرم را شناسایی کنم. به منطقه سرباز رسیدم و جست وجو را شروع کردم و پس از ساعت ها دو گونه از این عنکبوت ها را پیدا کردم.

ابتدا طعمه ای برای اوگذاشتم و در سکوت منتظر ماندم چرا که کوچک ترین صدایی باعث می شود تا صید این عنکبوت را از دست بدهیم و تحقیقات مان نیمه کاره بماند، حتی صدای نفس زدن انسان هم می تواند این عنکبوت را بترساند و اگر بترسد تا چند ساعت نمی توان او را در محل زندگی اش پیدا کرد.

مرد عنکبوتی ایران آرزوهای بزرگی در سر دارد او می خواهد تا چند سال دیگر تمام عنکبوت های ناشناخته ایران را به جهان معرفی کند: قصد من جهانی کردن عنکبوت های شگفت انگیز ایرانی است، علاوه بر این ایجاد رابطه صلح آمیزتری بین انسان ها و این جانوران، هدف دیگر من است که با برگزاری کلاس های آموزشی و اطلاع رسانی در این باره می توانم به این هدفم برسم.